Een opmerkelijk en lezenswaardig boek, geschreven door een gedreven arts neuroloog.
Zijn echtgenote is communicatiedeskundige. Visser liet zich mede leiden door de medische ervaringen van zijn familieleden.
De waarde is vooral gelegen in het kijkje in de keuken, zijn beschrijving van zeer verschillende gebeurtenissen in de patent-arts relatie en zijn poging tot analyse en tot verbetering.
Wij brengen een aantal van de door hem behandelende onderwerpen voor het voetlicht.
Hij erkent dat patienten en artsen volstrekt verschillende perspectieven hebben:
Voor de patiënt is belangrijk :hoe ga ik zo goed mogelijk om met mijn ziekte in het dagelijks leven?
De arts stelt, blijkbaar, centraal: hoe kan ik deze ziekte behandelen?
Ook deze arts schrijft p 30 dat de patient-arts relatie gebaseerd is op wederzijds vertrouwen. Hij onderbouwt deze stellingname echter op geen enkele wijze.
Patiënten hechten aan het ontvangen van goede en duidelijke informatie en patiënten willen actiever betrokken worden bij de besluitvorming. Vaak schiet de informatieverstrekking te kort, bv bij het voorschrijven van medicatie of bij de voorlichting over de risico s van onderzoeken en behandeling.
Patiënten die op het consult komen met een A4 kunnen door artsen als lastig ervaren worden, maar Suzanne Koven en Burnum p 39 geven aan dat de patienten zo n lijst maken omdat zij duidelijkheid, overzicht, informatie en controle wil hebben. De vragen/opmerkingen op schrift verklaringen staan voor: ik ben een mens en mijn lijden is echt.
Visser beschrijft hoe artsen tot diagnoses komen en hoe verkeerde of niet gestelde diagnoses of schade voor de patiënt kunnen leiden.
Door een goede anamnese af te nemen, door goed door te vragen over de klachten en een goed lichamelijk neurologisch onderzoek is in 80% de plaats van het letsel en soms de neurologische oorzaak te vinden p 60.
Een late of te late diagnose (doctors delay) kan veroorzaakt worden door: p 62
1. Ziekte beeld niet bekend bij arts
2. Klachten zijn aspecifiek
3.er is verkeerd interpretatie van klacht
4. Kokervisie
5. Tweede ziektebeeld aanwezig Brain on Fire Susannah Cahalan
6. Afwijkingen bij aanvullend onderzoek worden gemist
7 er wordt niet aan een bepaalde ziekte gedacht
8. ontkenning bij de patiënt
9. ontkenning bij de arts die zijn eigen familie behandelt
Een zorgwekkend gegeven: In NL voelt mijn 14 % van d huisartsen en 15% van de specialisten zich burned out. Dit geeft ook een verminderd gevoel van compassie.
Visser schrijft- zonder onderbouwing:” 99,9 % van de artsen heeft goede bedoelingen.
Als het goed is staat het patiënten belang voorop p 81. Toch kunnen persoonskenmerken of materiële overwegingen bij artsen er voor zorgen dat patientenbelang niet (meer) voorop staat”.
Wellicht doelt Visser op de houding van artsen na een medische fout van henzelf of een collega, hoewel hij dit niet expliciet benoemt. Immers na een medische fout zwijgen artsen het slachtoffer meestal dood, geen info, geen diagnostiek, geen herstelbehandeling, voorzover mogelijk, uit angst voor aansprakelijkheid.
Visser beschrijft een patiente die door Jansen Steur onterecht de diagnose MS kreeg. Hij stelt terecht dat controle van artsen door andere artsen en medewerkers essentieel is.
Hebzucht van artsen kan hen verleiden tot het aanvragen van onnodige onderzoeken en zelfs het doen van onnodige operaties.
Hij adviseert patiënten om bij twijfel over de betrouwbaarheid van de geleverde zorg een andere arts te raadplegen en om de huisarts te vragen het diagnostisch proces en de adviezen grondig te evalueren p 99.
Hij raadt een telefonisch consult af, vooral wanneer er bv antibiotica wordt voorgeschreven zonder de patiënt te zien.
In zijn hoofdstuk over zijn familieleden, oa zijn moeder en zijn tweelingbroer pleit Visser er hartstochtelijk voor om intensieve communicatietrainingen te geven: verbeter de communicatie op gebieden die moeilijk zijn, het omgaan met erg zieke patiënten, met mensen die in de maatschappij gestigmatiseerd worden, mensen met onbegrepen klachten.
Ook pleit hij voor het trainen in betere zelfreflectie bij zorgverleners. P 122
Visser geeft een beschrijving van lastige consulten met patiënten
met onbegrepen lichamelijke klachten
met meer dan 5 lichamelijke klachten
met een gedragsstoornis of psychiatrische aandoening
met een verslaving die heel vaak gebruik maken van de gezondheidszorg.
Ook het onderwerp praktijkvariatie komt aan de orde. Praktijkvariatie betekent verschillen in geleverde zorg. In NL is de praktijkvariatie aanzienlijk en niet goed te verklaren p 139
140. In de praktijk worden niet alle patiënten gelijk behandeld. Hij geeft enkele vcorbeelden.
Hoofdstuk Communicatie en bejegening 170 een paardenmiddel tegen medische missers.
Minder dan 2% v Patiënten die na behandeling geconfronteerd zijn met medische fout, dienen een claim in p 175
De meest beslissende factoren om een klacht in te dienen zijn: het achterhouden van informatie het gevoel dat de arts onverschillig is en het ervaren van slechte nazorg door de patiënt
P178 het voorkomen van medische fouten en verbeteren van patienmveiligheid leidt tot meer vertrouwen en een betere arts patient-relatie, zo schrijft Visser maar waarom schrijft hij niet:
Preventie van medische fouten leidt tot minder leed en betere kwaliteit van leven bij patiënten en hun familieleden? Daar gaat het toch om!
Visser pleit voor de focus op het patientenperspectief namelijk leven met de ziekte 187 zodat de zorg beter wordt.
Naast het trainen van communicatietechnieken 190 acht Visser kennis, empathie en zelfreflectie bij zorgverleners van groot belang in navolging van Kikki Lombarts die zich richt op professionalisering van artsen.
Adviezen ter verbetering: attitude van artsen Regels volgens Schneider 194
1 laat patiënten niet wachten
2. Respecteer privacy
3. Stel jezelf voor
4. Probeer efficiënt om te gaan met je tijd en neem tijd voor je patiënten
5. Luister naar de patiënt en zijn familie
6 Toon medeleven wanneer je slecht nieuws mededeelt
7 Doe wat je belooft
8 Denk goed na wat het effect is van de dingen die je tegen ene patiënten zegt
Adviezen voor patiënt
Maak een lijstje met vragen
Neem iemand mee
Informeer Uw arts goed
Stel vragen
Samenvatten
Hij eindigt met de volzin: Het is tijd voor verandering.SIN-NL is het hier in alle opzichten mee eens.
Het is zeer spijtig dat de communicatie en herstelzorg naar slachtoffer medische fouten niet aan de orde komt.
Deze grote groep patiënten wordt door de meeste artsen veelal aan hun lot overgelaten, en zelfs doodgezwegen. Hier is nauwelijks sprake van communicatie.
Misschien wil Leo Visser zijn volgende boek hieraan wijden? SIN-NL is bereid tot het verstrekken van nadere informatie en adviezen.
The post Recensie: Menselijkheid in de zorg De arts-patient relatie door Leo Visser neuroloog appeared first on SIN-NL.