Promovendus: matje waarmee liesbreuk verholpen wordt, is vaak boosdoener bij pijn
Jaarlijks hebben een paar honderd patiënten na een liesbreukoperatie zo veel pijn dat ze er niet meer door kunnen werken. Chirurg in opleiding Willem Zwaans ontdekte dat het matje waarmee de liesbreuk wordt verholpen vaak de boosdoener is. Door dat matje weg te halen vermindert of verdwijnt de pijn bij tweederde van de patiënten.
Zwaans, die deels werkzaam is in het Máxima Medisch Centrum (MMC) in Eindhoven, boog zich voor zijn promotieonderzoek over een van de meest voorkomende medische ingrepen bij mannen, de liesbreukoperatie (zo’n dertigduizend per jaar). Hij promoveert vrijdag 17 nov. 2017.
Het gaat om patiënten met een zwakke plek in de buikwand, waardoor buikvlies en buikinhoud kunnen uitstulpen. Dat kan leiden tot een zeurende pijn en soms tot een beklemming van bijvoorbeeld de darmen. Bij de operatie wordt de buikwand verstevigd met een kunststof matje. Die methode is meestal succesvol, maar na de operatie krijgt 2 tot 6 procent van de patiënten ernstige pijnklachten.
Soms is de mat helemaal opgefrommeld en kunnen we die voelen zitten
Velen kampen met zenuwpijn, die ontstaat doordat tijdens de ingreep zenuwen zijn beschadigd of zenuwen aan de mat zijn vastgegroeid. Maar in het centrum voor buikwand- en liespijn van het MMC zagen de chirurgen de afgelopen jaren ook patiënten met een vorm van pijn die daar niet op lijkt.
Zwaans bracht hun klachten in kaart en concludeert dat zij te maken hebben met ‘matpijn’: ze hebben vooral last bij het buigen van hun heup, bijvoorbeeld bij lang autorijden. ‘Ze voelen vaak iets in hun lies zitten wat daar niet hoort. Soms is de mat helemaal opgefrommeld en kunnen we die voelen zitten.’ Hij zette alle kenmerken van matpijn op een rij en hoopt daarmee andere chirurgen te helpen bij het herkennen van de complicatie.
Niks beters
Vroeger werd de zwakke plek verholpen door de lagen in de buikwand te hechten
Hoogleraar chirurgie Johan Lange van het Erasmus MC, niet betrokken bij het onderzoek, onderschrijft de bevindingen uit het proefschrift. ‘Het matje is niet ideaal’, zegt hij, ‘maar het probleem is dat we nog niks beters hebben.’ Vroeger werd de zwakke plek verholpen door de lagen in de buikwand te hechten, maar daarna kwam de breuk vaak terug.
Zwaans onderzocht of het zinvol is om het matje te verwijderen. Het MMC is een van de weinige ziekenhuizen waar patiënten daarvoor terechtkunnen. Hij volgde 74 patiënten met matpijn en van hen had tweederde na de operatie minder of helemaal geen pijn meer. Patiënten die er niet bij gebaat zijn, hebben vaak last van de indirecte gevolgen van de mat, legt hij uit. Hun schaambot is bijvoorbeeld geïrriteerd geraakt.
Het matje zit ingekapseld in littekenweefsel, dus je moet het zorgvuldig weghalen
Landelijk gezien zouden in Nederland per jaar honderd tot tweehonderd patiënten baat kunnen hebben bij zo’n matverwijdering, becijfert hij. Hoogleraar Lange wijst erop dat het gaat om resultaten uit een gespecialiseerd ziekenhuis. Het is geen goed idee, denkt hij, als chirurgen daar te makkelijk toe overgaan want het gaat om een ingewikkelde operatie. ‘Het matje zit ingekapseld in littekenweefsel, tussen de zaadstreng en belangrijke bloedvaten, dus je moet het zorgvuldig weghalen.’
Bovendien is er daarna kans op terugkeer van de breuk, zegt hij. In het onderzoek van Zwaans was die kans slechts 7 procent. Rondom het matje heeft zich vaak bindweefsel gevormd, dat aan elkaar kan worden gehecht, legt hij uit. Lange denkt dat dit percentage op langere termijn nog zal stijgen.
—————
Verwijderen kunststof matje na liesbreuk mogelijk oplossing chronische ‘matpijn’
Dat blijkt uit onderzoek van Willem Zwaans, chirurg in opleiding aan het Maxima Medisch Centrum in Eindhoven. Lang bleef onduidelijk waarom sommige patiënten na een liesbreukoperatie pijnklachten blijven houden. Het is voor het eerst dat “matpijn” op grote schaal onderzocht werd.
In Nederland worden jaarlijks 28.000 liesbreukoperaties uitgevoerd. Vaak wordt om de breuk te repareren en om nieuwe breuken te voorkomen gebruik gemaakt van een kunststof matje. Jaarlijks houden zo’n 500 patiënten last van pijn in de lies. De pijn treedt met name op wanneer het been gebogen is, zoals tijdens het autorijden. Liggen of strekken van het been verlicht de pijn.
“Een groot deel betreft zenuwpijn, maar een deel is niet te verklaren door zenuwirritatie. Dit wordt ook wel matpijn genoemd. Dit is pijn die ontstaat op de plaats van de mat doordat gebruik is gemaakt van lichaamsvreemd materiaal. Patiënten hebben het gevoel dat er iets in hun lichaam zit wat er niet hoort”, aldus promovendus Willem Zwaans.
Hechtingen
In de afgelopen jaren zijn er verschillende liesbreukmatjes ontwikkeld in de hoop om de pijn te voorkomen. Zo is er een zelfklevende mat waardoor hechtingen in de buik niet meer nodig zijn. Uit onderzoek blijkt alleen dat deze mat geen effect heeft op het al dan niet krijgen van pijn. Over een periode van drie jaar heeft Zwaans bij 363 patiënten de verschillende matjes onderzocht.
Volgens de onderzoeker is niet gebleken dat het ene matje minder pijn geeft dan het andere. Volgens hem is de oplossing dat de matjes uit het lichaam worden verwijderd. “Bij twee derde van de patiënten met matpijn bleek verwijdering de uitkomst. In één van onze studies is dit voor het eerst via een kijkoperatie gebeurd. Een hersteloperatie waarbij de mat verwijderd wordt is veilig en biedt veelal herstel van de pijn.”
Volgens chirurg en co-promotor Marc Scheltinga zou de studie kunnen bijdragen aan het herkennen en serieus nemen van de aandoeningen. “Het is belangrijk dat patiënten en behandelaars alert zijn op pijn na de operatie. Trek aan de bel als de pijn blijft aanhouden, want dat hoort niet”, aldus Scheltinga.
Er loopt in MMC nog een aantal onderzoeken om de hersteloperatie verder te verbeteren. Zwaans promoveert op vrijdag 17 november aan de Universiteit Maatricht.
Niks beters
Hoogleraar chirurgie Johan Lange van het Erasmus MC, die zelf niet betrokken is bij het onderzoek, onderschrijft de bevindingen uit het proefschrift in De Volkskrant. “Het matje is niet ideaal”, zegt hij, “maar het probleem is dat we nog niks beters hebben.”
Wel gaat het volgens de hoogleraar om resultaten uit een gespecialiseerd ziekenhuis. Volgens hem is het geen goed idee als chirurgen te makkelijk overgaan op de matverwijdering: het gaat volgens hem om een ingewikkelde operatie. “Het matje zit ingekapseld in littekenweefsel, tussen de zaadstreng en belangrijke bloedvaten, dus je moet het zorgvuldig weghalen.”
Volgens Lange is er bovendien kans op terugkeer van de breuk. Uit het onderzoek van Zwaans bleek deze kans slechts 7 procent te zijn. “Rondom het matje heeft zich vaak bindweefsel gevormd, dat aan elkaar kan worden gehecht”, legt Lange uit in de krant. Hij denkt dat op de langere termijn dit percentage nog zal kunnen stijgen.
The post Onderzoek dr Zwaans: liesbreukmatje is vaak boosdoener bij pijn appeared first on SIN-NL.