Journalisten Eenvandaag en AvroTros krijgen miljoenenboete oa wegens Terumo-injectienaalden

AvroTros en twee programmamakers van EenVandaag moeten van de rechter een miljoenenschade vergoeden van het Japanse bedrijf Terumo. AvroTros gaat in hoger beroep en vindt dat de uitspraak de ‘kern van de journalistieke taak’ raakt.

EenVandaag maakte vorig jaar twee uitzendingen over Terumo, dat medische artikelen maakt. Een uitzending  ging over  injectienaalden, waarvan twintig tot dertig procent schadelijke lijmresten zou bevatten. De tweede ging over niet-steriele stents en katheters.

De rechter vindt dat deze uitzendingen niet deugden, onder andere omdat de journalisten zich voor elke aflevering verlieten op één klokkenluider en zelf te weinig aanvullend onderzoek verrichtten. Ook wordt de programmamakers verweten dat ze ‘het journalistieke belang’ te veel voorop stelden. Ze hadden het bedrijf bijtijds, dus ver vóór de uitzendingen, moeten melden bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Die had dan aanvullend onderzoek kunnen doen en eventueel kunnen ingrijpen. EenVandaag heeft daarnaast ook onvoldoende gebruik gemaakt van de door Terumo geboden mogelijkheid om zich nader te verdiepen in Terumo’s  producten en productieproces.

Niets mis
Nu kon de IGZ pas na de uitzendingen onderzoek doen. Daaruit bleek dat er bij Terumo of de producten van het bedrijf niets mis was. De rechtbank concludeert dan ook dat de twee programmamakers zich, net als AvroTros, aan een onrechtmatige daad schuldig hebben gemaakt. En honoreert de eis van Terumo dat zij, mét AvroTros, hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schade. Het is vrij uitzonderlijk dat in Nederland journalisten hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld voor hun werk.

Terumo schat de schade in beginsel op 4,7 miljoen euro. De uiteindelijk te vergoeden schade zal, als de uitspraak overeind blijft bij het Hof, nader worden bepaald.

Want AvroTros en EenVandaag gaan in hoger beroep. EenVandaag is ontgoocheld door het vonnis, zegt adjunct-hoofdredacteur Peter Kwee. Hij vindt dat er wel degelijk sprake was van zorgvuldige journalistiek. “We hebben lange tijd onderzoek gedaan en tientallen experts gesproken in binnen- en buitenland over de gevaren van het lijmprobleem voor de volksgezondheid, maar de rechter vindt de oordelen van de opgevoerde experts onvoldoende.”

De rechter wijkt zo principieel af van hoe EenVandaag denkt dat de journalistiek met klokkenluiders en deskundigen hoort te werken, vindt Kwee. “Dit raakt aan de kern van de journalistieke taak dat wij in gesprek kunnen gaan met klokkenluiders en experts en af kunnen gaan op bronnenmateriaal en experts.”

Bekijk hieronder de afleveringen: