Defensiearts erkent fout in zaak klokkenluider
In het medisch dossier van voormalig luchtmachtpiloot en klokkenluider Victor van Wulfen heeft jarenlang ten onrechte gestaan dat hij kampt met een psychiatrische stoornis.
De toenmalige vliegerarts van vliegbasis Eindhoven noteerde een psychiatrische stoornis in het dossier terwijl er geen formele diagnose was geweest. En nadat de piloot wel op spreekuur was geweest en de arts alleen spanningen door een hoogopgelopen arbeidsconflict vaststelde, paste hij het medisch dossier niet aan.
De vliegerarts heeft dat maandag toegegeven in een tuchtzaak die de piloot tegen hem heeft aangespannen. De arts benadrukte dat het geen bewuste vervalsing was zoals Van Wulfen denkt.
Van Wulfen is erkend als klokkenluider. Jaren geleden trok hij aan de bel over vliegveiligheidsincidenten op de vliegbasis Eindhoven, waar hij destijds werkte als piloot op een Hercules. Hij kreeg gelijk en werd in 2015 gerehabiliteerd. (ANP)
————
Vliegarts klokkenluider Van Wulfen erkent fout, maar ‘van fraude is geen sprake’
De zaak van Van Wulfen speelt op dit moment precies tien jaar. In 2009 kaartte de voormalig luchtmachtpiloot grote veiligheidsrisico’s aan op Vliegbasis Eindhoven, waar hij toen werkzaam was. Sindsdien wordt hij naar eigen zeggen tegengewerkt door Defensie.
LEES OOK: Klokkenluider Van Wulfen daagt vliegarts voor tuchtcollege: ‘Hij heeft me voor het leven beschadigd’
‘Ik ben gebrandmerkt’
Een van de belangrijkste punten uit het langslepende conflict: het medisch dossier van Van Wulfen. Daarin stond, zo ontdekte Van Wulfen naar eigen zeggen in 2011, dat hij zich in 2009 meldde bij de bedrijfsarts van Defensie omdat hij psychische problemen zou hebben.
Onzin, volgens Van Wulfen: “Ik was toen op vakantie in Zuid-Afrika, het is gewoon een manier om me buiten te werken.” Van Wulfen denkt dat de vervalste gegevens zijn misbruikt om hem te ontslaan en te beschadigen. “Ik was niet ziek maar ik ben gebrandmerkt”, zei hij maandag.
Schijnwereld
Volgens de voormalige vliegarts is er nooit sprake geweest van een ‘vals consult’. Hij zegt dat het slechts een aantekening in het dossier betrof, die in het systeem als ‘consult’ was weggeschreven. De arts maakte de aantekening nadat de toenmalig squadroncommandant had gezegd zich zorgen te maken over de geestelijke gezondheid van Van Wulfen. “Hij zei dat Van Wulfen in een schijnwereld leefde.” Dat is vervolgens in het dossier terechtgekomen en leidde tot een vliegverbod voor de klokkenluider.
Volgens de arts is zo’n opmerking, anders dan Van Wulfen beweert, helemaal geen belemmering bij toekomstige sollicitaties: “Medische dossiers worden bij een sollicitatie niet overlegd” aldus zijn advocate. “Uiteindelijk staat er in het dossier ook geen belemmering om te vliegen en in 2015 is de aantekening zelfs uit het dossier gehaald.”
Van Wulfen is het hier niet mee eens: “Aanvankelijk wist ik niet dat de opmerking in mijn dossier stond. Wat zou er gebeurd zijn als ik bij KLM had gesolliciteerd en ze hadden dit gelezen?” Volgens de arts is de opmerking ‘waarschijnlijk’ wel met Van Wulfen besproken en was hij dus op de hoogte. “Het melden van zo’n aantekening is niet nodig, maar waarschijnlijk is het destijds wel ter sprake gekomen”, aldus zijn advocate.
Onzorgvuldig
De voormalig vliegarts gaf tijdens de zitting wel toe ‘onzorgvuldig’ gehandeld te hebben, door de aantekening later niet in het systeem aan te passen waardoor het niet meer als ‘consult’ te lezen was. Ook zijn er bepaalde codes gebruikt die een psychische aandoening aanduiden en deze zijn later niet verwijderd. “Misschien onzorgvuldig, maar dat is niet tuchtrechtelijk verwijtbaar”, aldus zijn advocate maandag.
Het college kon het onderzoek op de zitting niet afronden, omdat er nog een door Van Wulfen aangedragen getuige gehoord moet worden. Dat is de toenmalige squadroncommandant Edwin Swenger. Deze wordt op een later moment aan de tand gevoeld.
Mixed feeling
Van Wulfen liet na afloop aan Omroep Brabant weten een ‘mixed feeling’ over de zitting te hebben. “Er zijn nog veel vragen niet beantwoord.” Over de verklaring van zijn getuige Verbeek, de huidige commandant, oordeelt hij hard: “Wat hij zojuist onder ede verklaard heeft, is eenvoudigweg niet de waarheid. Zo simpel is het.” Verbeek meldde niets te weten en nooit met de bedrijfsarts gesproken te hebben over Van Wulfen.
Van Wulfen kijkt ‘met heel veel interesse’ uit naar de volgende zitting van het college.
Ter toelichting interessant artikel 19 juni 2018 www.artsenauto.nl
‘Ik was fit en ik vond het nog steeds leuk’
Sinds afgelopen maart is Rob van der Meulen (59) bedrijfsarts bij VvAA. Daarvoor werkte hij bijna zijn hele carrière bij de Koninklijke Luchtmacht. “Het was zeker niet vervelend om voor je werk af en toe in een F16 mee te vliegen.”
Tekst: Wout de Bruijne | Beeld: Nout Steenkamp
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Als je bij de luchtmacht niet duidelijk bent in de spreekkamer, krijg je dat direct om je oren. Duidelijkheid hoort bij de bedrijfscultuur van defensie, want onduidelijke informatie en instructies kunnen fataal zijn. Het begrip is een leidraad geworden in mijn carrière, maar ook daarbuiten. Net als betrouwbaarheid. Het zijn beroepseisen die gelden voor iedere zorgprofessional, maar zeker ook voor een bedrijfsarts. Die heeft te maken met de wensen en belangen van de werkgever enerzijds en van de werknemer anderzijds en die komen niet altijd overeen. Jíj moet betrouwbaar zijn voor beide partijen. En daarin is duidelijkheid cruciaal.
Het was nooit mijn bedoeling om bedrijfsarts te worden, laat staan bij defensie, daar had ik helemaal niets mee op het gymnasium en later tijdens mijn studie. Ik wilde cardioloog worden. Maar de dienstplicht bestond nog in 1984 toen ik afstudeerde als algemeen arts en ik kreeg geen uitstel om mij verder te specialiseren. Het was bul halen en opkomen.
Zo groot als mijn teleurstelling dat ik eerst nog in dienst moest, zo groot was bij defensie het enthousiasme, want daar waren destijds nogal eens te weinig artsen in huis. Ik mocht zelfs kiezen tussen marine, land- of luchtmacht. Het werd de laatste, want dat onderdeel trok mij dan nog wel.
‘Ik kreeg geen uitstel om mij verder te specialiseren. Het was bul halen en opkomen’
Ik mocht, begeleid door een ervaren arts, direct aan het werk en belandde op het gezondheidscentrum van de Vliegbasis Eindhoven. Mijn werk vond ik al snel steeds leuker worden. De zaken waren goed geregeld bij de luchtmacht; veel afwisseling, veel mogelijkheden en een goede sfeer. En nee, ik vond het niet vervelend dat ik voor het werk af en toe een keertje met een straaljagerpiloot mocht meevliegen en op allerlei plekken in Europa kwam te werken. Daar moest ik vaak pionieren en improviseren en dat ligt me wel.
Mijn diensttijd liep af, maar door uitgestelde toezeggingen van opleidingsplaatsen en de hoge werkloosheid onder medisch specialisten in de jaren tachtig, leek de opleiding cardiologie nog ver weg. Ik kon kortverbandvrijwilliger (KVV)-er bij de luchtmacht worden met de toezegging dat ik mocht vertrekken als ik aan een opleiding cardiologie kon beginnen. Mijn toenmalige manager raadde mij aan in de tussentijd een opleiding bedrijfsarts te doen, iets waaraan in het leger, maar ook daarbuiten, altijd wel behoefte was. En die kennis zou ook van pas komen als latere cardioloog.
De luchtmacht hanteert een integrale aanpak: je bent daar zowel de bedrijfsarts als de huisarts van je militaire patiënten, het spreekuur is curatief en bedrijfsgeneeskundig. Die combinatie sprak me wel aan. De opleiding duurde anderhalf jaar en werd financieel gefaciliteerd door defensie.
Toen ik bericht kreeg dat mijn opleiding cardiologie opnieuw werd uitgesteld, sloeg de twijfel toe. Mijn werk bij de luchtmacht was afwisselend en veelzijdig, ik had met veel facetten uit de geneeskunde te maken, terwijl ik zag dat bij cardiologie specialisatie en protocollering steeds prominenter werden. Dat laatste kreeg ik bevestigd van een nieuwe collega die met zijn studie cardiologie was gestopt. Ik besloot definitief voor militair arts bij defensie te gaan.
In de Verenigde Staten volgde ik de opleiding tot vliegerarts en in Canada een opleiding voor het uitvoeren van patiëntentransporten. Dat laatste kon ik in de praktijk brengen toen ik werd gevraagd om tijdens de oorlog in Joegoslavië burgerpatiënten te evacueren en naar ziekenhuizen op diverse plekken in Europa te brengen. Zo was ik betrokken bij tientallen transporten. Onderweg werden we meermaals aangestraald door radarsystemen. Het aanstralen kan gebeuren vanaf de grond, maar ook door een vijandelijk vliegtuig in de buurt. Daarop reageert jouw toestel automatisch met het afvuren van magnesiumkogels. Dat gebeurde om de twee à drie vluchten. Gelukkig zijn we nooit beschoten. De eerste keer dat je het meemaakt, ben je wel even bleek om de neus. Naarmate het vaker gebeurt, word je onverschilliger.
Voor de bevolking zijn het natuurlijk verschrikkelijke gebeurtenissen. Maar voor mij als vliegerarts was het spannend en avontuurlijk tegelijk. Daar had ik voor geleerd en geoefend. Je kunt zo veel uit je medische studie in praktijk brengen, op allerlei gebied: internistisch, chirurgisch en psychologisch; je moet leidinggeven, plannen, communiceren, risico managen en zelf curatief bezig zijn.
Heel anders dan bij defensie, maar de basiswaarden zijn gelijk
Dik twee jaar geleden hield het op bij defensie. Op je zevenenvijftigste krijg je bij de luchtmacht functioneel leeftijdsontslag. Ik wilde graag door, ik was fit en ik vond het nog steeds leuk. Helaas, regels zijn regels.
Gelukkig had ik snel een nieuwe baan als bedrijfsarts bij Human Capital Care, dat onder meer voor VvAA werkt. Het bevalt me prima. Heel anders dan bij defensie, maar de basiswaarden zijn gelijk. Bij de luchtmacht moest je zo veel vertrouwen opbouwen dat de piloten erop konden vertrouwen dat jij ze nooit eerder dan strikt noodzakelijk aan de grond zou houden. Maar ook bij ieder ander bedrijf moet een werknemer jou kunnen vertrouwen wanneer jij zegt dat hij ondanks zijn psychische klachten of lage rugpijn weer wat kan gaan werken. En de werkgever moet jou geloven als jij zegt dat dat níet kan. Je moet bijdragen aan de reïntegratie en daarbij zijn jouw medische kennis en ervaring nodig. Niemand kan iets met een standaard: ‘doet u maar rustig aan’.
———
Eenvandaag
Defensie heeft geprobeerd luchtmachtpiloot en klokkenluider Victor van Wulfen te psychiatriseren. Hiervoor werden diverse gebeurtenissen verzonnen, waaronder twee gesprekken met een psycholoog en een gesprek met zijn squadroncommandant.
De vervalsingen staan in een tot nu toe vertrouwelijk rapport van de Inspectie Militaire Gezondheidszorg uit 2012, in handen van EenVandaag. De militaire inspectiedienst deed onderzoek naar aanleiding van een klacht van Van Wulfen over onzorgvuldig medisch handelen. De IMG concludeerde dat er ‘geen sprake is van onzorgvuldig medisch-inhoudelijk handelen’ en dat ‘de verslaglegging op enkele punten tekort heeft geschoten’.
“Belachelijk”, stelt Jasper van Dijk (SP) in EenVandaag. “Dit rapport is vervalst, het betreft fraude gepleegd door Defensie om de klokkenluider zwart te maken, te psychiatriseren.” Van Wulfen luidde de klok over een zeer gebrekkige veiligheidscultuur op vliegbasis Eindhoven. Hij kreeg op alle punten gelijk maar kreeg daardoor zelf problemen met zijn leidinggevenden.
Vakantie in plaats van bij arts
In het rapport staat onder andere dat de klokkenluider op maandag 16 november 2009 een gesprek zou hebben gehad met de vliegerpsycholoog en op dinsdag 17 november 2009 zou de klokkenluider op de vliegbasis Eindhoven zijn geweest. Woensdag 18 november 2009 zou Van Wulfen een gesprek hebben gehad met onder andere de vliegerpsycholoog en zijn squadroncommandant. Hierin zou aan Van Wulfen meegedeeld zijn dat hij ‘in een schijnwereld leeft’. Klokkenluider Van Wulfen was echter van 7 tot en met 21 november 2009 op vakantie in Zuid-Afrika. En dus niet in Eindhoven of op consult bij een psycholoog. Van Wulfens vakantie wordt ook bevestigd in een rapport van de Onderzoeksraad Integriteit Overheid uit 2015.
Onterecht delen valse medische info
Zijn commandant vertelde volgens het inspectierapport op woensdag 2 december 2009 aan de collega’s van Van Wulfen dat deze zich ‘onder psychiatrische behandeling had gesteld, tot zijn eigen tevredenheid’. Deze opmerking van de commandant klopt niet en komt voort uit de niet-bestaande consulten. “Een leugen waarbij gepoogd werd de klokkenluider een psychiatrisch traject in te krijgen”, aldus Van Dijk.
Bewijzen verblijf in Zuid-Afrika
Van Wulfens verblijf in Zuid-Afrika wordt gestaafd door vakantiefoto’s van onder andere zijn paspoort waarop de inreisdatum en uitreisdatum naar Kaapstad, Zuid-Afrika, staan vermeld.
Clik here to view.
Van Wulfen in Zuid-Afrika, bron: flickr.com
Ook zijn er diverse foto’s te zien die Van Wulfen, verwoed astronoom, maakte tijdens zijn verblijf. Eén van zijn foto’s van een meteoriet, gemaakt op 15 november 2009, werd door de NASA op 20 november 2009 op haar site geplaatst.
Clik here to view.
Vertrouwelijk ter inzage
Minister Hennis van Defensie heeft besloten het IMG-rapport vertrouwelijk ter inzage te leggen voor Kamerleden. Dat betekent dat Kamerleden die het hebben ingezien, officieel niets hierover mogen zeggen. EenVandaag kreeg het IMG-rapport in handen en legde dit voor aan onder andere Jasper van Dijk (SP) en Raymond Knops (CDA), beide woordvoerder Defensie voor hun partij.
Zij spreken schande van de vervalsing en gefingeerde artsbezoeken. Ze willen een onderzoek naar degenen die dit geconstrueerd hebben. Diverse verantwoordelijken voor de valse informatie in het IMG-rapport zijn inmiddels op andere posities terecht gekomen, onder andere bij de Militaire Luchtvaartautoriteit. Een betrokken arts zou zijn bevorderd tot kolonel-arts.
Redactie: Defensie wil niet ingaan op de verzonnen consulten die in het IMG-rapport staan, dat in handen is van EenVandaag. Defensie stelt dat het een vertrouwelijk rapport betreft. Het ministerie laat wel het volgende weten:
Reactie Defensie
“Defensie is majoor van Wulfen erkentelijk voor het doen van de melding. Defensie is, op meerdere niveaus, tekort geschoten in de omgang met de melding en de melder. Majoor van Wulfen is gerehabiliteerd. De plaatsvervangend commandant van de luchtmacht heeft op vliegbasis Eindhoven openlijk zijn waardering voor de majoor uitgesproken. Hij werkt nu als vlieger bij de kustwacht. Ter afwikkeling van de kwestie is met majoor Van Wulfen een vaststellingsovereenkomst gesloten zodat alle partijen weer naar de toekomst kunnen kijken. Hij heeft zelf op 15 april 2016 via Twitter laten weten dat zijn klokkenluiderszaak uiteindelijk positief is afgerond.
In relatie tot de door u gestelde vragen: er is een kort verslag van een gesprek tussen de onderdeelsarts en de leidinggevende onder een onjuiste code weggeschreven. Dit was onzorgvuldig zoals ook de IMG en de onafhankelijke Onderzoeksraad Integriteit Overheid hebben geconcludeerd, maar er was geen sprake van fraude of een strafbaar feit. De onjuiste verslaglegging is gecorrigeerd en de arts is aangesproken op zijn handelen. Defensie gaat in verband met de persoonsvertrouwelijkheid en de vaststellingsovereenkomst niet verder in op deze individuele zaak en dus ook niet op het IMG rapport.
Defensie kan en wil leren van deze zaak. Er zijn meerdere gesprekken gevoerd met de betrokken functionarissen om lering te trekken uit de casus. Voor het opleggen van straffen of andere rechtspositionele maatregelen was in deze casus onvoldoende aanleiding.”
Bekijk hier het volledige interview met Victor van Wulfen
Het bericht Defensiearts erkent fout in zaak klokkenluider piloot Victor van Wulven verscheen eerst op SIN-NL.