Wat weet jij over alledaagse kwalen? Doe deze test van Quest.

Van kinderziekte tot doodsstrijd: in de spreekkamer van de huisarts komt het allemaal voorbij. Bijna alle klachten handelen huisartsen zelf af, slechts 5 procent sturen ze door. Zo ontlasten ze de ziekenhuizen en houden ze de gezondheidszorg redelijk betaalbaar.

Dat huisartsen zo veel problemen oplossen is extra knap, omdat ze werken met een handicap: voor verrassend weinig weten ze zeker wat de beste behandeling is.

Wat kun je doen tegen schouderklachten? Welke adviezen tegen slapeloosheid werken het beste? Hoelang moeten kinderen ADHD-medicijnen blijven slikken? Op deze vragen, en nog talloze andere, bestaan nog geen wetenschappelijk onderbouwde antwoorden. Huisartsen hebben ze op een lijst geplaatst van 787 vragen die ze graag onderzocht willen zien.

Problemen in de praktijk

Het gebrek aan onderzoek heeft in de (huisartsen)praktijk grote gevolgen. Just Eekhof, huisarts in Leiden en onderzoeker aan het LUMC, schat dat ongeveer 40 procent van de behandelingen die een huisarts dagelijks uitvoert, niet goed onderbouwd is. Een huisarts ziet dertig tot veertig patiënten per dag. Dat zou betekenen dat hij dagelijks zo’n vijftien patiënten zonder wetenschappelijk verantwoord doktersadvies naar huis stuurt.

“Vooral van behandelingen voor kleine kwalen is niet bekend hoe effectief ze zijn”, zegt Eekhof. Huisartsen zien bijvoorbeeld veel patiënten met brandwonden. “Dat zijn meestal vrij kleine, eerste- of tweedegraads brandwonden. Maar de standaardbehandelingen zijn vooral gebaseerd op onderzoek naar veel ernstigere brandwonden. Er is nooit onderzocht of de dure verbandsoorten van de farmaceutische industrie bij kleine brandwonden wel beter werken dan een gewoon vet gaasje.”

“Vooral van behandelingen voor kleine kwalen is niet bekend hoe effectief ze zijn.” (Foto: ANP)

Je komt kwalen tegen die beter onderzoek verdienen

Dat betekent niet dat dokters maar wat aanmodderen. “Maar als je erover nadenkt, dan kom je steeds kwalen tegen die beter onderzoek verdienen”, zegt Eekhof. Zelf verbaasde hij zich erover dat niet goed bekend was hoe wratten ontstaan en hoe je er vanaf komt – terwijl het een van de meestvoorkomende klachten is. Hij zette een onderzoek op.

Aan Eekhofs wrattenonderzoek werkten dertig huisartsenpraktijken en 250 patiënten mee. De resultaten zijn geanalyseerd door een promotieonderzoeker. Dat is allemaal niet gratis.

De wrattenstudie werd, net als andere huisartsenstudies, betaald door onderzoeksfinancier ZonMw. Volgens Eekhof profiteren dokters direct van deze onderzoeken. Maar de geldkraan ging dicht in 2012. Begin 2018 heeft het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) een nieuw fonds opgericht om brandende vragen van huisartsen te kunnen onderzoeken: het Fonds Alledaagse Ziekten.

‘Geen acties voor eczeem of lage rugpijn’

Helaas komt het broodnodige onderzoeksgeld niet aanwaaien. Dat is begrijpelijk, want aan wintertenen of lage rugpijn kun je niet doodgaan. Aan kanker of hart- en vaatziekten wel. En dat zet ook activisten en donateurs in beweging.

“Voor kanker kun je mensen massaal de Alpe d’Huez op laten fietsen”, zegt geneeskundig onderzoeker aan het UMCG en oud-huisarts Janny Dekker. “Zo’n succesvolle actie zul je voor eczeem of lage rugpijn nooit zien.”

Medicijnfabrikanten investeren niet in alledaagse kwaaltjes

Ook medicijnfabrikanten lopen niet warm om te investeren in alledaagse kwalen. Bij oogontstekingen waren huisartsen jarenlang gewend om oogzalf met antibiotica voor te schrijven. Maar uit Nederlands onderzoek in 2004 bleek dat nietsdoen net zo goed werkt.

Dat oogzalf met antibiotica overbodig is, scheelt 4 miljoen euro per jaar. Alleen al daarmee is het in 2012 afgesloten onderzoeksprogramma naar alledaagse ziektes ruimschoots terugverdiend. Alleen zal het je niet verbazen dat de farmaceutische industrie geen zin heeft om in dit soort onderzoek te investeren. Want aan niet-verkochte zalf kun je niets verdienen.

Meer onderzoeksgeld nodig

Het staat als een paal boven water: als we willen dat de huisarts ons wetenschappelijk verantwoord behandelt, is er meer onderzoeksgeld nodig. Zolang niemand anders het doet, moet de overheid de portemonnee trekken. Maar ja, je kunt een euro maar één keer uitgeven.

Gaat extra aandacht voor kwalen niet ten koste van het onderzoek naar dodelijke ziektes? Niet als het onderzoek zich ruimschoots terugbetaalt door minder onnodige behandelingen en medicijnen. Onderzoek naar kanker hoeft dus niet te lijden onder extra onderzoek naar wratten, rugpijn of wintertenen.

Wat weet jij over alledaagse kwalen? Doe deze test van Quest.